Đàn hương - Loại thuốc quý trong y học cổ truyền Trung Quốc

31/12/2024 - Admin

Nội dung bài viết

Đàn hương, một trong “tứ đại mùi hương” bên cạnh Trầm hương, Long diên hương và Xạ hương, từ lâu đã được người Trung Quốc yêu thích bởi giá trị kinh tế cao, hương thơm mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, cùng danh xưng "vàng xanh" và "vua của các loại gia vị". Không chỉ vậy, Đàn hương còn là 1 loại thuốc quý trong y học cổ truyền Trung Quốc. Cùng tìm hiểu về vai trò của Đàn hương trong nền y học lâu đời nhất thế giới cùng các bài thuốc đông y từ Đàn hương và một số lưu ý khi sử dụng Đàn hương trong chăm sóc sức khỏe thông qua bài viết dưới đây nhé!

Đàn hương là một dược liệu quý trong y học cổ truyền Trung Quốc

Giới thiệu về Y học cổ truyền Trung Quốc

Y học cổ truyền Trung Quốc là gì?

Y học cổ truyền Trung Quốc là một trong những hệ thống y tế lâu đời nhất trên thế giới, có nguồn gốc từ thời nhà Thương (1766 - 1122 trước Công nguyên). Y học này chủ yếu được áp dụng tại các quốc gia thuộc vùng văn hóa Sinosphere, bao gồm Đông Á, Bắc Á và Đông Nam Á, nơi chịu ảnh hưởng sâu rộng từ Trung Quốc. Cốt lõi của y học cổ truyền Trung Quốc dựa trên nguyên lý điều trị sự mất cân bằng giữa âm và dương, thay vì tập trung vào khái niệm "bệnh". Theo đó, bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị dựa trên các triệu chứng cụ thể, nhằm khôi phục sự cân bằng trong cơ thể.

Y học cổ truyền Trung Quốc dựa trên nguyên lý điều trị sự mất cân bằng giữa âm và dương

Y học cổ truyền Trung Quốc bao gồm nhiều phương pháp chữa trị như dược liệu từ thực vật, động vật và khoáng chất, cùng các phương pháp trị liệu như châm cứu, giác hơi, cạo gió (kỹ thuật dùng dụng cụ để cạo da nhằm loại bỏ độc tố trong cơ thể), xoa bóp, nắn xương và liệu pháp dinh dưỡng. Đặc biệt, dược liệu đóng vai trò thiết yếu trong y học cổ truyền Trung Quốc như một công cụ để chữa bệnh và cân bằng cơ thể.

Dược liệu là một thành phần quan trọng trong y học cổ truyền Trung Quốc

Dược điển Trung Quốc

Xuất bản lần đầu tiên vào năm 1953 bởi chính phủ Trung Quốc, tập đầu tiên của Dược điển Trung Quốc đóng vai trò là hướng dẫn chính cho các kỹ thuật và nguyên liệu trong Y học cổ truyền. Các tài liệu tham khảo chẩn đoán và phương pháp luận có tuổi đời hơn 2200 năm được ghi chép rải rác trong nhiều sách y học khác nhau. Cuốn sách y học cổ nhất là "Hoàng đế Nội kinh" (viết vào khoảng 770 TCN~221 TCN).

Dược điển Trung Quốc ra đời không chỉ để giám sát chất lượng nguyên liệu và đảm bảo chữa bệnh an toàn, mà còn để hệ thống hóa kiến thức hàng nghìn năm và nhằm truyền lại cho các thế hệ tương lai.

Cuốn sách y học cổ truyền lâu đời nhất "Hoàng đế Nội Kinh

Vai trò của Đàn hương trong y học cổ truyền Trung Quốc

Đàn hương trắng Ấn Độ - Dược liệu quý mang năng lượng dương

Đàn hương trắng Ấn Độ có khả năng cân bằng tâm trí, cơ thể và tinh thần, đồng thời hỗ trợ hiệu quả trong liệu pháp thảo dược. Là một dược liệu quý, Đàn hương trắng đã được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền Trung Quốc suốt hàng nghìn năm qua. Đặc biệt, nó là loài duy nhất được phép sử dụng trong các bài thuốc ghi lại trong Dược điển Trung Quốc nhờ vào những công dụng đa dạng trong việc chăm sóc sức khỏe.

Đàn hương có tính ấm, mang năng lượng dương

Nguyên lý cốt lõi trong y học cổ truyền Trung Quốc là Âm dương, được coi là gốc rễ của sự sống. Sức khỏe được duy trì nhờ vào sự lưu thông hài hòa của khí trong cơ thể, khí này vận hành trong các kênh và kết nối với các cơ quan nội tạng. Các phương thuốc có tính ấm được sử dụng để điều chỉnh nhiệt độ trong cơ thể, giúp duy trì sự cân bằng và ổn định cho sức khỏe.

Âm đại diện cho năng lượng co rút trong, được đặc trưng bởi trạng thái chậm hơn, lạnh, tối, và nữ tính. Âm liên quan đến các cơ quan nội tạng "thể tàng" như gan, tim, tỳ, phổi và thận.
Dương, ngược lại, đại diện cho năng lượng giãn nở, được đặc trưng bởi trạng thái nhanh hơn, nóng và sáng, và nam tính. Dương liên quan đến các cơ quan như dạ dày, ruột, bàng quang và túi mật.

Theo nguyên tắc này, tính cay và ấm của gỗ Đàn hương kích hoạt trạng thái dương để điều hòa khí ở tim, cũng như cân bằng dạ dày, lá lách và phổi.

Phần dùng làm thuốc của Đàn hương

Phần dùng làm thuốc chủ yếu là gỗ Đàn hương (thường nghiền thành bột gỗ hoặc vụn nhỏ). Dược liệu này có hình dạng các đoạn gỗ tròn dài ngắn không đều, đường kính từ 10 đến 30cm, bề mặt ngoài màu xám vàng hoặc vàng nâu, mịn màng, mặt cắt ngang màu nâu vàng, có tinh dầu. Gỗ chắc, cầm nặng tay. Khi đốt, mùi hương của Đàn hương càng trở nên đậm đặc; vị nhạt, nhai có cảm giác hơi cay.

Gỗ Đàn hương thường nghiền thành bột hoặc vụn nhỏ để sử dụng

>>> Xem thêm: Bộ lư xông gỗ Đàn hương xông phòng, thư giãn hiệu quả

Công dụng dược lý của Đàn hương

Công dụng chính của Đàn hương là hành khí, ấm tỳ, khai vị, giảm đau. Trong Dược điển Trung Quốc, Đàn hương được sử dụng dưới dạng bột hoặc sắc thuốc trong các bài thuốc chữa các bệnh về da, mụn trứng cá, kiết lỵ, lậu, lo âu, viêm bàng quang, mệt mỏi, bất lực, căng thẳng thần kinh, chàm, đau bụng, nôn mửa và stress. Ngoài ra, nó giúp tán hàn trong cơ thể, giảm co thắt vùng ngực và điều trị đau bụng, đau dạ dày.

Đàn hương có công dụng đa dạng trong chữa bệnh

>>> Xem thêm: Tinh dầu Đàn hương quý giá với đa dạng công dụng cho sức khỏe

Bài thuốc chữa bệnh nổi tiếng với Đàn hương

Sâm Hương Tán

Công dụng:

Hỗ trợ điều trị suy nhược cơ thể, mất ngủ, tâm khí suy yếu.
Giảm đổ mồ hôi trộm, di mộng tinh, khô miệng, ăn uống kém.

Thành phần:

Đàn hương, đinh hương, mộc hương (mỗi vị 10 g).
Quất hồng, sa nhân, can khương, ô dược (mỗi vị 20 g).
Bạch phục linh, bạch truật, hoàng kỳ, sơn dược, nhân sâm, thạch liên nhục (mỗi vị 40 g).
Chích thảo, trầm hương (mỗi vị 30 g).

Cách dùng:
Tán thành bột, mỗi ngày dùng 32 g bột pha với nước sắc gừng và táo.

Đinh Quế Hương Tán

Công dụng:

Hỗ trợ giảm đau ngực, da môi tím tái do dương hư, hàn trệ.
Phù hợp cho người sợ lạnh, chân tay lạnh.

Thành phần:

Lõi bạch đàn hương (0,5 g).
Đinh hương (1,5 g).
Nhục quế (1 g).

Cách dùng:
Tán bột, chia làm hai lần uống trong ngày.

Ích Tâm Định Chí Thang

Công dụng:

Điều hòa khí âm, cải thiện rối loạn thần kinh, ngủ không ngon giấc.

Thành phần:

Bạch đàn hương, ngũ vị tử (mỗi vị 5 g).
Tế sa nhân (3 g).
Ngọc cát cánh, toan táo nhân, viễn chí (nướng) (mỗi vị 6 g).
Đương quy (10 g).
Đoạn mẫu lệ, tử đan sâm (mỗi vị 12 g).

Cách dùng: Sắc nước uống.

Tứ Bạch Tán

Công dụng:

Hỗ trợ điều trị huyết hư, đổ mồ hôi trộm, đau chân, suy nhược.

Thành phần:

Đàn hương, trầm hương (mỗi vị 10 g).
Bạch biển đậu, chích thảo, nhân sâm, bạch linh, ô dược, bạch truật (mỗi vị 20 g).
Ích trí nhân, hậu phác, hoàng kỳ, trần bì (mỗi vị 40 g).
Bạch thược (60 g).

Cách dùng:
Tán bột, mỗi lần dùng 12g nấu với gừng và táo Tàu, uống khi còn ấm.

Độc vị Đàn hương

Hướng dẫn sử dụng: Lấy lõi Đàn hương, thái lát mỏng và sắc cùng nước để uống.

Công dụng:

Hỗ trợ cải thiện các triệu chứng động kinh, ngăn ngừa thổ huyết.
Giảm ho lâu ngày, ho mãn tính khó dứt.
Khắc phục tình trạng viêm nhiễm đường tiết niệu gây tiểu buốt.
Giảm đau nhức cơ thể, đặc biệt trong các trường hợp phong thấp, mỏi mệt.
Giảm đau bụng, nhất là vùng dạ dày và bụng dưới.

Liều dùng khuyến nghị: Sử dụng từ 4 – 12 g lõi gỗ mỗi ngày, tùy vào tình trạng sức khỏe.

Cách sử dụng ngoài da:

Tán lõi Đàn hương thành bột mịn, pha với nước để tạo hỗn hợp đặc sệt, thoa lên vùng cần điều trị, giúp:

Nuôi dưỡng, làm mềm và cải thiện làn da.
Hạ sốt hiệu quả khi đắp lên trán.
Giảm đau đầu và cảm giác căng thẳng.
Làm dịu vùng da sưng viêm, tổn thương.

Một số lưu ý khi sử dụng Đàn hương hương để chữa bệnh

Liều lượng phù hợp: Đàn hương có tác dụng mạnh, vì vậy cần tuân thủ liều lượng chính xác trong các bài thuốc. Việc tự ý điều chỉnh liều có thể gây ra các tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt hoặc ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
Tham khảo ý kiến chuyên gia: Trước khi sử dụng Đàn hương, đặc biệt là trong các trường hợp bệnh lý nghiêm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc hoặc chuyên gia y học cổ truyền để đảm bảo sử dụng đúng cách và đúng bệnh.
Không dùng cho phụ nữ mang thai: Phụ nữ trong giai đoạn mang thai hoặc cho con bú nên tránh sử dụng Đàn hương, vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.
Không dùng cho người có tiền sử dị ứng: Những người có cơ địa dị ứng hoặc có phản ứng với các thành phần trong Đàn hương cần thận trọng khi sử dụng. Nếu có dấu hiệu kích ứng da hoặc phản ứng dị ứng, ngừng sử dụng ngay lập tức.
Không lạm dụng cho người có cơ địa nóng trong: Những người có cơ thể nóng trong, hoặc đang gặp tình trạng âm hư hỏa vượng, nên hạn chế sử dụng Đàn hương, vì nó có thể làm tăng cảm giác nóng trong, gây khó chịu.
Đảm bảo chất lượng: Mua Đàn hương từ nguồn uy tín để đảm bảo chất lượng, tránh các sản phẩm giả mạo hoặc bị pha trộn với các thành phần không rõ nguồn gốc.

Cần tham khảo ý kiến chuyên gia sử dụng Đàn hương trong chữa bệnh

Lời kết

Đàn hương là một dược liệu quý trong y học cổ truyền Trung Quốc, giúp cân bằng cơ thể, thư giãn tinh thần và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý. Việc sử dụng Đàn hương cần đúng cách và liều lượng để đạt hiệu quả tốt nhất. Hy vọng những thông tin từ bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò, công dụng, các bài thuốc hữu ích và những lưu ý khi sử dụng Đàn hương trong chăm sóc sức khỏe.